[Zohreh Gholami]

بیماری های فصل پاییز

با شروع فصل پاييز و سردي تدريجي هوا، بر شمار مراجعه‌کنندگان به مطب و درمانگاه‌هاي پزشکان افزوده مي‌شود. هرچند بيماري‌ها ربطي به روز و ماه و سال ندارند اما بعضي از آنها در فصل پاييز شيوع بيشتري مي‌يابند...

البته اين بيماري‌ها معمولا خطرناک و کشنده نيستند ولي هر ساله هزينه زيادي به اقتصاد کشور تحميل مي‌کنند و کيفيت زندگي را کاهش مي‌دهند. دانش‌آموزان، کارگران، معلمان و ساير شاغلان به دليل ابتلا به بيماري نمي‌توانند سر کار حاضر شوند و علاوه بر اين، مصرف بي‌رويه دارو و استفاده از خدمات درماني به اقتصاد جامعه صدمه مي‌زند. شايع‌ترين بيماري‌هاي اين فصل عبارتند از سرماخوردگي، آنفلوانزا، آسم، برونشيت و حساسيت فصلي.


1.سرماخوردگي
سرماخوردگي، شايع‌ترين بيماري در فصل سرماست. پوشيدن لباس‌هاي تابستاني، باز بودن در و پنجره‌ها و کاهش ناگهاني دما باعث مي‌شود سرماخوردگي رخ دهد. فصل پاييز فصل شروع مهدکودک، مدارس و دانشگاه‌هاست و از آنجا که ويروس‌ها و ميکروب‌ها در فضاهاي بسته و محدود بهتر منتقل مي‌شوند، ويروس از طريق عطسه، صحبت کردن در فاصله نزديک ودست دادن انتقال مي‌يابد.

سرماخوردگي علايم خفيفي دارد و به ‌آهستگي بروز مي‌کند. معمولا گلودرد ديده نمي‌شود. تب شايع نيست و اگر هم وجود داشته باشد، اغلب خفيف است و سرفه‌ها تحريکي هستند. مهم‌ترين علامت بيماري، آبريزش بيني است. بيمار زياد احساس ناراحتي نمي‌کند و معمولا مي‌تواند کارهاي روزمره‌اش را انجام دهد. البته علايم در برخي افراد شديدتر از ديگران است.

سرماخوردگي يک بيماري ويروسي است بنابراين مصرف آنتي‌بيوتيک هيچ نقشي در درمان آن ندارد. در سرماخوردگي، استراحت مهم‌ترين کليد درمان است و با مصرف مايعات گرم، آبميوه تازه و استراحت معمولا ظرف 48 ساعت بيمار بهبود مي‌يابد. مصرف قرص سرماخوردگي ضروري نيست و مي‌تواند جنبه کمکي و تسکيني داشته باشد ولي اگر فردي نمي‌تواند حتي براي مدت کوتاه استراحت داشته باشد، مي‌تواند از اين داروها استفاده کند تا علايم به حداقل برسند. اگر سرماخوردگي بيش از 5 روز طول بکشد يا تب از علايم آن باشد، احتمال ابتلا به سينوزيت باکتريايي مطرح مي‌شود و بايد تحت‌‌نظر پزشک درمان شود و در صورت صلاحديد وي ممکن است تجويز آنتي‌بيوتيک لازم باشد.

براي جلوگيري از ابتلا به سرماخوردگي، شستن مکرر دست‌ها با آب و صابون جامد يا مايع آنتي‌باکتريال در طول روز اهميت فراواني دارد و بيماران نيز براي جلوگيري از انتشار بيماري بهتر است از رفتن به مناطق پرجمعيت و تماس نزديک با ديگران خودداري کنند.


2.آنفلوانزا
هرچند دهه يک بار، موج ويروس آنفلوانزا جهان را فرامي‌گيرد. ويروس‌ آنفلوانزا شکل‌هاي ژنتيکي مختلفي دارد که خويشاوند هم هستند. بعضي از اشکال ويروس خطرناک و بعضي‌ها کم‌خطرترند. تفاوت اين اشکال ويروسي در شدت سرايت به انسان‌ها و علايم باليني آن است. خوشبختانه در حال حاضر در سطح جهان و ايران بيماري آنفلوانزا
تحت کنترل قرار دارد.

ويروس آنفلوانزا از راه ترشحات تنفسي منتقل مي‌شود و علايم آنفلوانزا از سرماخوردگي خطرناک‌‌تر و شديدتر است. نشانه‌هاي بيماري با سرعت ايجادمي‌شود مثلا شخص صبح کاملا سرحال است ولي بعدازظهر ناگهان دچار علايم بيماري و ظرف کمتر از يک ساعت به‌قدري بدحال مي‌شود که مجبور به استراحت در بستر خواهد شد. دردهاي عضلاني و استخواني، کمردرد، گلودرد، تب بالا، سرفه، کوفتگي و ضعف در مبتلايان مشاهده مي‌شود. درمان به عهده پزشک و روش‌هاي پيشگيري از آن مانند سرماخوردگي است.

آنفلوانزا برخلاف سرماخوردگي، واکسن دارد. افراد پرخطر مثل سيگاري‌ها، سالمندان يا افراد در معرض خطر مثل بيماران قلبي، پيوندي و مبتلايان به نارسايي کبد و کليه، بهتر است واکسن تزريق کنند. واکسن آنفلوانزا بايد اواخر تابستان و اوايل پاييز تزريق شود. توصيه مي‌شود مسافران حج نيز اين واکسن را قبل از عزيمت به سفر تزريق کنند.


3.آسم
آسم يک بيماري التهابي مجاري هوايي است که به انسداد مجاري تنفسي مي‌شود و خود را به‌صورت سرفه، خس‌خس سينه و تنگي‌نفس نشان مي‌‌دهد.

اين علايم گاه شب‌ها شديدترند. آسم در کودکان و بزرگسالان شايع است. با سرد شدن هوا و شروع مدارس و فعاليت بدني در هواي سرد، ممکن است حمله‌هاي آسم به صورت خفيف تا شديد بروز کند. البته وجود مواد آلرژن (حساسيت‌زا) و آلودگي هوا نيز مزيد بر علت مي‌شود. عفونت‌هاي تنفسي نيز عامل شايع تشديد بيماري هستند.

بيماران مبتلا به آسم در صورت تشديد علايم مزمن يا وقوع حمله‌هاي حاد تنگي‌نفس يا سرفه بايد به پزشک مراجعه و درمان مناسب را طبق صلاحديد وي دريافت کنند.


4.برونشيت
برونشيت بيماري مزمني است که در افراد سيگاري بسيار شيوع دارد و خصوصيت اصلي آن ترشحات مزمن تنفسي و سرفه‌هاي خلط‌دار است. بيماري اين بيماران در فصول سرد سال معمولا تشديد مي‌شود. سرما سيستم دستگاه تنفسي را تحريک مي‌کند. ابتلا به عفونت‌هاي ويروسي و باکتريايي ممکن است اين افراد را دچار حمله‌هاي حاد تنفسي کند. افراد سيگاري، کهنسالان و بيماران مزمن ريوي در پاييز بايد مراقبت بيشتري از خود به عمل آورند.

افراد در معرض خطر حتما بايد پوشش مناسبي داشته باشند و سعي‌ کنند کمتر در مجامع عمومي حضور پيدا کنند و حتي‌الامکان از افراد بيمار فاصله بگيرند.


5.آلرژي فصلي
آلرژي در هر فصلي ممکن است بروز کند ولي در برخي از افراد که به ذرات معلق هوا (ريزگردها) در فصل پاييز حساس هستند، شدت مي‌يابد. بروز آن معمولا خفيف است و چندان نگران‌‌کننده نيست.

ترشحات پشت حلق، آبريزش، خارش بيني، عطسه، سرفه‌هاي تحريکي، قرمزي چشم، خارش گلو و در موارد شديد، تنگي‌نفس از مهم‌ترين علايم آلرژي هستند. اين افراد استعداد بيشتري براي ابتلا به عفونت‌هاي تنفسي و سينوزيت دارند. کساني که براي بار اول به اين علايم دچار مي‌شوند، بهتر است با پزشک مشورت کنند.