[sara ghayori]

دو ماه در آسمان؟!

شما هم شاید به تازگی این ایمیل را دریافت کرده باشید که در آن نوید داده باشند در حدود یک ماه دیگر آسمان میزبان دو ماه درخشان خواهد بود و شاید این سئوال برایتان به وجود آمده باشد که آیا پنجم شهریور یا ۲۷ آگوست سال جاری واقعا دو ماه در آسمان خواهید دید؟!


این ایمیل که دست به دست در گردش است اعلام می کند در ۲۷ آگوست ۲۰۱۰ سیاره مریخ به اندازه ای بزرگ به نظر خواهد رسید که به چشم ساکنین زمین هم اندازه قرص کامل ماه خواهد بود.


دیدن دو ماه درخشان در آسمان شب بسیار شگفت انگیز خواهد بود، به این شرط که چنین رویدادی واقعا رخ دهد! زیرا این ایمیل بیشتر در حد یک شوخی است تا واقعیت، شوخی که از سال ۲۰۰۳ تاکنون با نزدیک شدن به ماه آگوست آغاز شد. در اصل هرگز نمی توان مریخ را از روی زمین به بزرگی ماه کامل دید و ماه آگوست ۲۰۱۰ نیز ماهی نیست که مریخ در درخشانترین حالت خود قرار داشته باشد.


در حقیقت در ماه آگوست سال جاری مریخ به شکل ستاره ای با درخششی ملایم در غروب آسمان غربی دیده خواهد شد. مریخ زمانی که در ۲۷ ژانویه ۲۰۱۰ به نزدیکترین فاصله اش از زمین رسید در آسمان بسیار درخشان ظاهر شد که حتی در آن زمان نیز چهره و نور مریخ به شکل ستاره ای بسیار درخشان بود و نه ماه کامل.


تنها زمانی که مریخ در سال جاری در کنار ماه کامل قرار گرفت نیز شب ۲۹ ژانویه بود که در آن زمان نیز قطر تصویری که از روی زمین از مریخ دیده می شد در برابر ماه کامل، یک صد و چهلم بود. به بیانی دیگر در آن زمان از سال باید در حدود ۱۴۰ مریخ در ابعادی که از زمین دیده می شد در کنار یکدیگر قرار می گرفتند تا با قطر ماه برابری کند.


مریخ، سرزمینی که منشاء رویاها و تخیلات انسان شده، جهانی یک قدم بیرون تر از مدار زمین، کمی از زمین کوچکتر و کمی از قمر زمین بزرگتر است. در عین حال فاصله این سیاره نسبت به زمین بسیار بیشتر از فاصله ماه تا زمین است.


درک ناچیز بودن لکه هایی به نام سیاره ها و قمرها در برابر عظمت جهان هستی بسیار دشوار است اما می توان گفت فاصله ماه از زمین در حدود یک ثانیه نوری است و برگشت نور از ماه به زمین با سرعت ۳۰۰ هزار کیلومتر بر ثانیه در حدود یک ثانیه زمان می برد.


در حالی که نور مریخ برای رسیدن به زمین مدت زمان بسیار بیشتری نیاز دارد که متناسب با حرکات زمین و مریخ به دور خورشید این مدت زمان از چند دقیقه تا حدودا ۲۰ دقیقه متفاوت است. به بیانی دیگر فاصله دو سیاره زمانی که مریخ و زمین با هم در یک سمت از خورشید قرار دارند نسبت به زمانی که مریخ نسبت به زمین در سمت متقابل خورشید قرار گرفته بسیار کمتر است.


در نتیجه بزرگ دیدن ماه از زمین به دلیل نزدیکی این کره به سیاره سبز است و بر همین اساس می توان گفت که هرگز امکان یک اندازه دیدن مریخ و ماه در آسمان زمین وجود ندارد. مریخ در درخشانترین حالت و نزدیکترین فاصله اش به زمین تنها ستاره ای کوچک و درخشان در میان آسمان پهناور خواهد بود.

حال سئوال اینجاست که چنین شایعه ای از کجا آغاز شده است؟

داستان به زمانی بازمی گردد که در ۲۷ آگوست سال ۲۰۰۳ مریخ و زمین طی ۶۰ هزار سال قبل به نزدیکترین فاصله از یکدیگر رسیدند. در آن زمان فاصله این دو جهان نسبت به یکدیگر کمتر از ۵۷ میلیون کیلومتر یا سه دقیقه نوری بود. آخرین افرادی که در چنین فاصله ای از مریخ قرار داشتند غارنشینان بوده اند و اخترشناسانی که در سال ۲۰۰۳ شاهد این پدیده بودند از آن به عنوان رخدادی بی نظیر یاد کردند اما هرگز در جایی به ثبت نرسید که در آن شب، مریخ چیزی فراتر از لکه ای آتشین و درخشان در آسمان شب بوده و یا دو ماه در آسمان دیده شده است.


آنچه در ۲۷ آگوست سال جاری رخ خواهد داد، رویداد چندان مهمی نیست و در آن تاریخ تنها سیاره ای زیبا در نزدیکی ماه قرار خواهد گرفت اما این سیاره مشتری نام دارد، نه مریخ. با این همه شاید در آن شب نیز عده ای به آسمان و ماهش نگاه کنند و با دیدن ستاره ای درخشان در کنار ماه با خود بیاندیشند که آیا این ستاره درخشان مریخ است؟