معادله مبادله Equation of Exchange

معادله مبادله یک اتحاد اقتصادی است که رابطه بین عرضه پول، سرعت گردش پول، سطح قیمت‌ها و شاخص هزینه‌ها را نشان می‌دهد. این معادله می‌گوید که کل مقدار پولی که در اقتصاد دست به دست می‌شود، همیشه برابر با کل ارزش پولی کالاها و خدماتی است که در اقتصاد دست به دست می‌شوند.

معادله مبادله چیست؟

معادله مبادله یا Equation of Exchange یکی از مفاهیم کلیدی در اقتصاد کلان است که رابطه بین پول در گردش و تولید اقتصادی را نشان می‌دهد. این معادله به شکل زیر نوشته می‌شود:

MV=PQ

اجزای معادله:

• M = مقدار پول در گردش (Money Supply)
• V = سرعت گردش پول (Velocity of Money)
• P = سطح عمومی قیمت‌ها (Price Level)
• Q = تولید واقعی کالا و خدمات (Real Output)

مثال عددی ساده

فرض کنیم:

• مقدار پول در گردش (M) = ۵۰۰ میلیارد تومان
• سرعت گردش پول (V) = ۴
• تولید واقعی (Q) = ۱۰۰ میلیون واحد کالا

می‌خواهیم سطح قیمت‌ها (P) را پیدا کنیم:

MV=PQ⇒500×4=P×100⇒2000=100P⇒P=20

یعنی قیمت متوسط هر کالا ۲۰ تومان است.

نکته مفهومی:

اگر مقدار پول (M) افزایش یابد ولی تولید (Q) ثابت بماند، طبق این معادله، قیمت‌ها (P) افزایش می‌یابد → تورم.

نکات کلیدی

• معادله مبادله بیان ریاضی نظریه مقداری پول است.
• در شکل اولیه خود، این معادله می‌گوید که کل مقدار پولی که در یک اقتصاد دست به دست می‌شود برابر با کل ارزش پولی کالاهایی است که دست به دست می‌شوند، یا اینکه مخارج اسمی برابر با درآمد اسمی است.
• معادله مبادله برای استدلال این موضوع استفاده شده است که تورم متناسب با تغییرات عرضه پول خواهد بود و تقاضای کل برای پول را می‌توان به تقاضای استفاده در معاملات و تقاضای نگهداری پول برای نقدینگی آن تقسیم کرد.