روش سهام Equity Method

شرکت‌ ها از روش حسابداری سهام برای ثبت سود حاصل از سرمایه‌گذاری در سایر کسب‌وکارهایی که در آن‌ها نفوذ قابل توجهی دارند اما کنترلی ندارند، استفاده می‌کنند. وقتی شرکتی بین 20 تا 50 درصد از سهام دارای حق رأی شرکت دیگری را در اختیار دارد، استانداردهای حسابداری معمولاً استفاده از این روش را برای انعکاس دقیق رابطه مالی آنها الزامی می‌دانند.

روش سهام Equity Method چیست؟

روش سهام بهتر منعکس می‌کند که چگونه یک شرکت سرمایه‌ گذار می‌تواند بدون نیاز به کنترل سهم، نفوذ قابل توجهی بر عملیات یک سرمایه‌پذیر اعمال کند. نفوذ قابل توجه می‌تواند پدیدار شود، به عنوان مثال، زمانی که یک سرمایه‌ گذار نمایندگی هیئت مدیره را به دست می‌آورد و با انجام معاملات قابل توجه بین شرکتی در سیاست‌گذاری شرکت می‌کند یا زمانی که سرمایه‌پذیر از نظر فناوری وابسته می‌شود.

روش سهام (Equity Method) یکی از روش‌های حسابداری برای ثبت سرمایه‌گذاری در شرکت‌های وابسته یا مشارکتی است، زمانی که سرمایه‌گذار نفوذ قابل‌ملاحظه‌ای (معمولاً بین ۲۰٪ تا ۵۰٪ از سهام با حق رأی) در شرکت سرمایه‌پذیر دارد.

در ادامه یک مثال ساده و کاربردی از روش سهام آورده‌ام:

مثال:

فرض کنید شرکت الف (شرکت سرمایه‌گذار) ۳۰٪ از سهام شرکت ب (شرکت سرمایه‌پذیر) را به مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان خریداری می‌کند. شرکت ب در پایان سال ۱۰۰ میلیون تومان سود خالص اعلام می‌کند.

ثبت اولیه سرمایه‌گذاری:

سرمایه‌گذاری در شرکت ب      300,000,000
       نقد یا بانک                     300,000,000

ثبت سهم شرکت الف از سود شرکت ب:

۳۰٪ از ۱۰۰ میلیون تومان = ۳۰ میلیون تومان

سرمایه‌گذاری در شرکت ب       30,000,000
       درآمد سرمایه‌گذاری               30,000,000

این مبلغ به عنوان درآمد در صورت سود و زیان شرکت الف ثبت می‌شود و هم‌زمان ارزش دفتری سرمایه‌گذاری نیز افزایش می‌یابد.

اگر شرکت ب سود تقسیمی پرداخت کند (مثلاً ۱۰ میلیون تومان سهم شرکت الف):

نقد یا بانک                     10,000,000
       سرمایه‌گذاری در شرکت ب       10,000,000

 نکات مهم:

• در روش سهام، سرمایه‌گذار سهم خود از سود و زیان شرکت سرمایه‌پذیر را شناسایی می‌کند، حتی اگر سودی دریافت نکرده باشد.
• این روش با روش ارزش منصفانه (Fair Value) یا بهای تمام‌شده (Cost Method) متفاوت است.

نکات کلیدی

• روش سهام زمانی اعمال می‌شود که یک شرکت سرمایه‌گذار نفوذ قابل توجهی (معمولاً 20٪ یا بیشتر مالکیت) بر شرکت دیگری دارد، اما سهم کنترلی ندارد.
• این امر در مورد سرمایه‌گذاری‌های مشترک یا مشارکت‌های استراتژیک رایج است، جایی که شرکت سرمایه‌گذار نمایندگی هیئت مدیره و نفوذ سیاست‌گذاری را بدون کنترل عملیاتی روزانه حفظ می‌کند.
• در این روش، شرکت سرمایه‌گذار ابتدا سرمایه‌گذاری را به بهای تمام‌شده ثبت می‌کند و متعاقباً این ارزش را تعدیل می‌کند تا سهم متناسب خود را از سود یا زیان سرمایه‌پذیر منعکس کند.
• روش ارزش ویژه در این نوع موقعیت‌ها، واقعیت اقتصادی را بهتر از روش بهای تمام‌شده یا روش ارزش‌گذاری بر اساس بازار منعکس می‌کند.