مدیریت ریسک سازمانی Enterprise Risk Management

مدیریت ریسک سازمانی (ERM) روشی است که به مدیریت ریسک از منظر کل شرکت یا سازمان به صورت استراتژیک نگاه می‌کند. این یک استراتژی از بالا به پایین است که هدف آن شناسایی، ارزیابی و آماده‌ سازی برای زیان‌ها، خطرات، ریسک‌ها و سایر پتانسیل‌های آسیب است که ممکن است با عملیات و اهداف یک سازمان تداخل داشته باشد و/یا منجر به زیان شود.

مدیریت ریسک سازمانی (ERM) چیست؟

مدیریت ریسک سازمانی یا ERM (Enterprise Risk Management) فرآیندی استراتژیک برای شناسایی، ارزیابی، و کنترل ریسک‌هایی است که ممکن است بر اهداف سازمان تأثیر بگذارند. در ادامه چند مثال واقعی و کاربردی از پیاده‌سازی ERM در صنایع مختلف آورده‌ام:

مثال ۱: بانک

ریسک‌ها:

• ریسک اعتباری (عدم بازپرداخت وام‌ها)
• ریسک نقدینگی
• ریسک عملیاتی (خطاهای سیستمی یا انسانی)
• ریسک قانونی و تطبیق با مقررات

اقدامات ERM:

• ارزیابی اعتبار مشتریان با مدل‌های امتیازدهی
• ذخایر نقدی برای مواجهه با بحران‌ها
• پیاده‌سازی سیاست‌های ضدپولشویی (AML)
• تست‌های فشار مالی (Stress Testing)

مثال ۲: شرکت تولیدی

ریسک‌ها:

• اختلال در زنجیره تأمین
• نوسانات قیمت مواد اولیه
• حوادث ایمنی در کارخانه

اقدامات ERM:

• تنوع‌بخشی به تأمین‌کنندگان
• قراردادهای بلندمدت با قیمت ثابت
• آموزش ایمنی و بازرسی‌های منظم

مثال ۳: بیمارستان

ریسک‌ها:

• خطاهای پزشکی
• نشت اطلاعات بیماران
• شیوع بیماری‌های واگیردار

اقدامات ERM:

• سیستم‌های ثبت دقیق سوابق پزشکی
• رمزنگاری داده‌ها و کنترل دسترسی
• برنامه‌های واکنش اضطراری و آموزش کارکنان

مثال ۴: شرکت هواپیمایی

ریسک‌ها:

• تأخیر یا لغو پروازها
• نقص فنی در هواپیما
• تهدیدات امنیتی

اقدامات ERM:

• سیستم‌های پیش‌بینی و مدیریت زمان پرواز
• بازرسی‌های فنی منظم
• همکاری با نهادهای امنیتی و آموزش خدمه

نکات کلیدی

• مدیریت ریسک سازمانی (ERM) یک استراتژی در سطح شرکت برای شناسایی و آماده‌سازی برای خطرات مربوط به امور مالی، عملیات و اهداف یک شرکت است.
• ERM به مدیران اجازه می‌دهد تا با الزام بخش‌های خاص تجاری به مشارکت یا عدم مشارکت در فعالیت‌های خاص، موقعیت کلی ریسک شرکت را شکل دهند.
• مدیریت ریسک سنتی، که تصمیم‌ گیری را به روسای بخش‌ها واگذار می‌کند، می‌تواند منجر به ارزیابی‌های جداگانه‌ای شود که سایر بخش‌ها را در نظر نمی‌گیرد.
• چارچوب COSO برای مدیریت ریسک سازمانی، هشت مؤلفه اصلی توسعه شیوه‌های ERM را شناسایی می‌کند.
• استراتژی‌ های موفق ERM می‌توانند ریسک‌های عملیاتی، مالی، امنیتی، انطباق، قانونی و بسیاری از انواع دیگر ریسک‌ها را کاهش دهند.