حسابداری مالیاتی
کلیه فرآیندهای ثبت، تهیه و تنظیم مستندات و مدارک مربوط به امور مالی مورد نیاز جهت ارائه به حوزه مالیاتی انجام می شود،حسابداری مالیاتی گفته می شود.به تعبیر دیگر حسابداری مالیاتی کلیه عملیات حسابداری که گزارشات مورد نظر اداره امور مالیاتی را در قالب تکالیف قانون مالیاتهای مستقیم آماده می نماید.
حسابرسی مالیاتی
حسابرسی مالیاتی مجموعه فعالیتهای کنترل و نظارت دفاتر و سیستم حسابداری اشخاص حقیقی و حقوقی است که درآن حسابرس از دیدگاه مامورین مالیاتی حسابهای اشخاص را کنترل و به درآمد مشمول مالیات (سود مالیاتی ) می رساند که در قالب گزارش در موعد قانونی به سازمان مالیاتی تسلیم میشود. البته طبق ماده 272 اصلاحیه قانون مالیاتهای مستقیم(اجرایی از سال 95)از این به بعد خود سازمان مالیاتی تعیین می کند که چه کسانی می بایست گزارش حسابرسی مالیاتی داشته باشند.
مودی
به اشخاص حقیقی و حقوقی که در حوزه مالیاتی تشکیل پرونده می دهند (ارباب رجوع به حوزه مالیاتی ) مودی مالیاتی گفته می شود.
کارشناس ارشد مالیاتی (ممیز)
یکی از مهمترین و حساس ترین پستهای سازمانی در امور مالیاتی کشور می باشد که در حیطه قانون در خصوص تشخیص و وصول مالیات مسئولیت سنگینی را بر عهده دارد.
پرونده مالیاتی
هر مودی باید مدارک و مشخصات هویتی، فعالیت، بانکی،سیستم حسابداری و شرکای خود را جمع آوری کرده و به حوزه مالیاتی تحویل دهد. تمامی این مدارک در فایلی نزد حوزه نگهداری می شود که پرونده مالیاتی نام دارد.
کلاسه پرونده
شماره ای است اختصاصی به پرونده مالیاتی که توسط واحد مالیاتی بر روی آن درج گردیده و از جمله موارد مهم جهت مراجعه و ثبت اطلاعات در سامانه های مالیاتی می باشد لذا در درج آن دقت فرمایید.
واحد مالیاتی ( حوزه )
هر مودی جهت انجام امور مالیاتی می بایست به قسمت خاص در خصوص فعالیت خود مراجعه نماید که واحد مالیاتی نامیده می شود.
شماره (کد) اقتصادی قدیم
شماره ای است که بر خلاف نام ظاهری آن خیلی قدیمی نیست و هر شخص حقیقی و حقوقی قبل از ثبت نام کد اقتصادی جدید و هرگونه اقدام در سامانه مالیاتی به آن نیازمند است و شامل 12 رقم میباشد. ضمناً تمامی سازمان های دولتی نیز دارای کد اقتصادی هستند.
شماره اقتصادی جدید
همانند کد ملی شخص حقیقی و حقوقی در سامانه مالیاتی محسوب می شود.. وقتی طرح جامع مالیاتی پیاده سازی شد یک بروزرسانی گسترده در سطح جامعه مودیان مالیاتی توسط سازمان بدین منظور صورت گرفت .
استرداد
به عملیات برگشت مازاد (مالیات مطالبه شده و پرداخت شده) از سوی حوزه مالیاتی استرداد گفته می شود. البته کلمه استرداد معنای ادبی خاص خود را دارد ولی در این کتاب و در حسابداری مالیاتی نام عملیات خاصی است . بطور خلاصه سخت ترین بخش مالیاتی استرداد است چون نیاز به رعایت پارامترهای بسیار ظریف از طرف مودیان می باشد.
مالیات های مستقیم
مالیات هایی که پرداخت کننده مالیات (نام و مشخصات و نوع مالیات پرداختی ) برای سازمان مالیاتی معلوم و مشخص باشد را مالیاتهای مستقیم می گویند مانند مالیات بر درآمد مشاغل ، املاک ، ارث و ...
مالیاتهای غیر مستقیم
مالیات هایی که پرداخت کننده مالیات (نام و مشخصات و نوع مالیات پرداختی ) برای سازمان مالیاتی نا معلوم و نا مشخص باشد را مالیاتهای غیر مستقیم می گویند مانند مالیات سیگار و نوشابه و...
مشمول
کلمه ای است که در این کتاب به مودیانی اطلاق می شود که طی شرایط خاص ملزم به رعایت قوانین مالیاتی از جمله مستقیم و غیر مستقیم می گردند.
اظهارنامه
یک دفترچه الکترونیکی یا کاغذی است که کارنامه عملکرد مالی یکساله یک شخص و موسسه در داخل آن گردآوری می شود. این دفترچه فرمت خاصی دارد که نمونه خام ان از طریق یک نرم افزار در داخل سایت tax.gov.ir توسط مودیان دانلود و تکمیل می گردد. این کارنامه شامل مدل های متنوعی با توجه به شغل ، حالت مودی و نوع فعالیت می باشد: مانند اظهارنامه ارث، عملکرد، ارزش افزوده ، انحلال و ....
برگه مفاصا حساب
یک تک برگ است که مودیان پس از پرداخت بدهی مالیاتی خود و عبور از فیلترهای قانونی خاص سازمان مالیاتی دریافت می کنند. منظور از مفاصاحساب ، مفاصاحساب صادر شده از طرف سازمان امور مالیاتی است. توضیح اینکه اکثر مفاصا حسابهای صادره در حکم تسویه حساب قطعی نمی باشد و صرفًا جهت ارائه به سازمان ها و نهادهای دیگر اعتبار دارد.
هیات
گروه رسیدگی کننده به اظهارات و اعتراضات مودیان ( پس از عبور از مرحله کارشناس ارشد و ممیز کل ) می باشد که به نوعی وظیفه آن تجدیدنظر و قضاوت در خصوص عدم رسیدگی به اعتراض مالیاتی مودیان در مراحل قبلی می باشد.
سال مالی
اگرچه یک فرض حسابداری است ولی بی ربط با مالیات نیست. دوره ای است که بازه زمانی فعالیت مودیان را مشخص می کند معمولا یک سال کامل شمسی است و معیاری برای تسلیم اظهارنامه مالیاتی (4 ماه بعد از سال مالی)می باشد.
عدم فعالیت
یعنی در سال مالی مشخص شده، شخص حقیقی و حقوقی هیچگونه گردش بانکی و خرید و فروش و بازاریابی نداشته است {نکته:حتی در صورت عدم فعالیت نیز بایستی نسبت به تشکیل پرونده مالیاتی نزد واحد مالیاتی و طی مراحل قانونی اقدام گردد.}
مامور مالیاتی
به کارکنان سازمان امور مالیاتی اطلاق می شود که دارای صلاحیت لازم جهت انجام کلیه امور مالیاتی در اداره مالیاتی باشد.
معافیت
دولت هر ساله با توجه به سیاست گذاری های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی برخی از فعالیتها را از پرداخت مالیات معاف می کند.معافیت به معنای تعلق نگرفتن مالیات به افراد و اشخاص خاصی است. به تعبیر دیگر اشخاصی که در این گروه قرار می گیرند صرفا پرداخت مالیات ندارند نه حذف تکالیف مالیاتی . اشتباهی که هم اکنون بسیاری از واحدهای آموزشی مرتکب می شوند بنابراین معافیت فقط حذف گزینه پرداخت مالیات است نه انجام تکالیف قانونی
اعتراض
عکس العمل مودیان در خصوص نحوه یا میزان مطالبات مالیات توسط سازمان امور مالیاتی کشور و متعاقباً عکس العمل ماموران مالیاتی در دفاع از محاسبات و عملکرد خود در تعیین مالیات است. لذا هم مودیان مالیاتی و هم ماموران مالیاتی حق اعتراض دارند.