بودجه

[SAM]

نکته دقیقاً اینجاست که محدودیت در عوامل مختلف بودجه می‌توانند مستقل عمل کنند و هر یک به صورت جداگانه برای خود محدودیتی باشند، واقع امر این است که هیچ یک از عوامل بودجه به صورت محض بدون محدودیت نیستند، این‌گونه نیست که هر مقدار فروشی را بتوان تولید کرد و قطعاً برای هر مقدار تولید هم نمی‌توان مواد اولیه‌اش را تأمین کرد اما مسئله اینجاست که کدام عامل، محدودیت نسبی بیشتری دارد و به نوعی سایر عوامل را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

در خصوص اینکه می‌فرمایید «تا محدودیتی در عامل فروش نباشد محدودیتی در سایر عوامل نیست» باید عرض کنم که خیر همیشه این‌گونه نیست. تصور بفرمایید بنده امکان فروش هر مقدار از محصول خود را دارم، در واقع در بازار محصول بنده برای هر مقدار عرضه، به طور نسبی، تقاضای متقابلی وجود دارد اما متأسفانه به دلایلی امکان تأمین مواد اولیه به مقداری که بتوانم فروش (با مقدار نسبتاً زیاد) را پشتیبانی کنم وجود ندارد، فرض بفرمایید به دلیل وارداتی بودن مواد اولیه و همچنین مشمول تحریم بودن کشور نمی‌توانیم مواد اولیه کافی وارد و به تولید تزریق کنیم. به نظر شما آیا محدودیتی در فروش وجود داشته است که اکنون به تبع آن تأمین مواد اولیه نوعی محدودیت جدی است؟ عرض بنده این است که در این شرایط همان‌طور که پیش‌تر هم تأکید کردم می‌بایست بودجه مواد اولیه را مبنای بودجه بندی قرار دهیم.

با احترام مجدد

[آیلان]

درود مجدد

خوب عرض بنده دقیقا همین جاست
ببینید اگر به دلیل منحصری که فرمودید مثلا به دلیل تحریم سلانه فلان قدر مواد اولیه میتوانم از طریق واردات داشته باشم آیا فروش و درآمدی را که به آن دلیل فعالیت میکنم را کنار بگذارم و محدودیت در تامین مواد اولیه را مبنا قراردهم؟
آیا بودجه ای که به این صورت بسته شود قابل اجرا خواهد بود؟منظور این است که آیا در این شرایط بودجه بندی کاراست؟
ضمنا اگر فرض بر این باشد که تحریم مانع ورود مواد اولیه باشد خوب تولید کننده ای که با این شرایط کار میکند همیشه محدودیتهایی خواهد داشت و به این خاطر فروش و درامدش همیشه مشروط است !
اما اگر واردات محدود است خوب به طبع حتما آن مواد اولیه در کشور موجود است و برای حمایت از تولید داخل، واردات آن نیز محدود شده است که بهتر نیست باز در این مورد هم از بودجه فروش استفاده شود؟

با احترام

[SAM]

ببینید اگر به دلیل منحصری که فرمودید مثلا به دلیل تحریم سلانه فلان قدر مواد اولیه میتوانم از طریق واردات داشته باشم آیا فروش و درآمدی را که به آن دلیل فعالیت میکنم را کنار بگذارم و محدودیت در تامین مواد اولیه را مبنا قراردهم؟

به گمانم نوعی سوء تفاهم در این بحث ایجاد شده است. بنده عرض نکردم که فروش و درآمد را کنار بگذارید!!! عرض بنده این بود که مبنای بودجه‌بندی تغییر خواهد کرد.

آیا بودجه ای که به این صورت بسته شود قابل اجرا خواهد بود؟منظور این است که آیا در این شرایط بودجه بندی کاراست؟

به چه دلیل قابل اجرا نیست!؟ چرا نمی‌تواند کارایی داشته باشد!؟ شرکت بر اساس توانمندی‌های خود و با توجه به محدودیت‌هایی که پیش رو دارد بودجه را تنظیم کرده است تا مبنای عملکرد و همچنین کنترل عملکرد سال آینده‌اش باشد. قرار نیست که بدون توجه به محدودیت‌ها بودجه‌ای تنظیم شود که در نهایت به واقعیت منتهی نشود.

ضمنا اگر فرض بر این باشد که تحریم مانع ورود مواد اولیه باشد خوب تولید کننده ای که با این شرایط کار میکند همیشه محدودیتهایی خواهد داشت و به این خاطر فروش و درامدش همیشه مشروط است !

طبیعت محدودیت همین است. مگر شما انتظار دیگری از مفهوم محدودیت دارید؟ عاملی که فعالیت را محدود می‌کند به این معناست که سایر عوامل فعالیت را محدود می‌کند لذا سایر عوامل خود را بر اساس آن محدودیت تنظیم می‌کنند.

اما اگر واردات محدود است خوب به طبع حتما آن مواد اولیه در کشور موجود است و برای حمایت از تولید داخل، واردات آن نیز محدود شده است که بهتر نیست باز در این مورد هم از بودجه فروش استفاده شود؟

علت استفاده از قید تأکید «حتماً» چیست!؟ همیشه این‌طور نیست که برای حمایت تولید داخلی، واردات محدود می‌شود! این که مفهوم تحریم نیست. تحریم به این معناست که کسی را از چیزی محروم کنند. اگر خودت از من نخری که محرومیت نیست زمانی که من به تو نمی‌فروشم تحریم شده‌ای. به عنوان مثال برای راه‌اندازی نیروگاه‌های اتمی به تأسیسات و ادوات خارجی و وارداتی نیاز داریم، دنیا ما را تحریم می‌کند که این تأسیسات وارد کشور نشود.

با احترام

[آیلان]

درود مجدد

منظور بنده در بند آخر تحریم نبود!
تحریم را در بند ماقبل عرض کردم
بله کاملا قانع شدم 

با سپاس و احترام بیکران

[Yaser Rasa]

معمولاً با توجه به اینکه واحدهای تجاری از یک سو برنامه‌ریزی سالانه و اصلی خود را مبتنی بر افزایش فروش کالا و خدمات می‌کنند و همچنین از سوی دیگر غالباً متغیر میزان فروش به عنوان یک محدودیت نسبی تلقی می‌شود که افزایش یا کاهش آن خیلی در اختیار واحد تجاری نیست لذا ابتدا سطح توقع عملی خود را از میزان فروش در دوره آتی مشخص می‌کنند که در ادامه فرایند بودجه ریزی، دیگر بخش‌های بودجه جامع نیز مبتنی بر بودجه فروش تنظیم می‌شود (به عنوان مثال بودجه تعدادی محصولات، بودجه تعدادی و ریالی تولید، بودجه منابع تولید اعم از مواد اولیه، دستمزد و ماشین‌آلات و...).

به هر حال اگر (به عنوان مثال) نسبت به متغیر فروش محدودیت جدی و البته نسبی وجود نداشته باشد اما منابع تولید در محدودیت جدی قرار دارد منطقاً می‌بایست ابتدا آن محدودیت اساسی را مشخص کرده و سپس سایر متغیرها را بر اساس محدودیت مزبور بودجه کرد.

سلام

با شما کاملاً موافقم.
در این خصوص نیز راهنمایی بفرمایید که چرا در متون و کتب فارسی، تماماً، بودجه فروش نقطۀ آغازین قرار گرفته است و بحثی از عامل محدود کننده به میان نیامده است. گاهاً وقتی با همکاران و دانش آموختگان فارسی زبان گفتگو می کنم، بعد از توضیح در خصوص Limiting Factor ، با تعجب به بنده نگاه کرده و با استناد به متون مورد مطالعه شان، همچنان در هر شرابطی فروش را سرآغاز فرآیند بودجه می دانند. در این شرایط تنها پیشنهادم، ارجاع ایشان به مقاله با عنوان Limiting Factor Analysis است.

آیا بنظر شما این مورد، ارزش تنها یک اشارۀ کوچک در سیستم آموزشی ما را نداشته یا از دید نگارندگان محترم دور مانده است؟ و یا دلیل دیگری بر آن متصورید؟

[Yaser Rasa]

معمولاً با توجه به اینکه واحدهای تجاری از یک سو برنامه‌ریزی سالانه و اصلی خود را مبتنی بر افزایش فروش کالا و خدمات می‌کنند و همچنین از سوی دیگر غالباً متغیر میزان فروش به عنوان یک محدودیت نسبی تلقی می‌شود که افزایش یا کاهش آن خیلی در اختیار واحد تجاری نیست لذا ابتدا سطح توقع عملی خود را از میزان فروش در دوره آتی مشخص می‌کنند که در ادامه فرایند بودجه ریزی، دیگر بخش‌های بودجه جامع نیز مبتنی بر بودجه فروش تنظیم می‌شود (به عنوان مثال بودجه تعدادی محصولات، بودجه تعدادی و ریالی تولید، بودجه منابع تولید اعم از مواد اولیه، دستمزد و ماشین‌آلات و...).

به هر حال اگر (به عنوان مثال) نسبت به متغیر فروش محدودیت جدی و البته نسبی وجود نداشته باشد اما منابع تولید در محدودیت جدی قرار دارد منطقاً می‌بایست ابتدا آن محدودیت اساسی را مشخص کرده و سپس سایر متغیرها را بر اساس محدودیت مزبور بودجه کرد.

در شرایط کنونی حاکم بر کشور عزیزمان، یکی از بزرگترین مشکلات پیش روی سازمان ها، خرید خارجی و دریافت بموقع مواد اولیه تولیدی می باشد. در این خصوص، گشایش اعتبار، انتخاب مناسب ترین ارز برای گشایش، مهیا کردن واسطه برای خرید از خارج، انتخاب مناسب ترین مسیر حمل و ... ، همه و همه محدودیتهای جدی در امر خرید می باشد.
با وجود این شرایط، آیا می توان گفت که خرید خارجی، عامل محدود کننده سازمان است؟ و یا باز هم فروش (که آن هم از شرایط نامساعد حاکم، تاثیر منفی گرفته است)، عامل محدود کننده است؟

[SAM]

در این خصوص نیز راهنمایی بفرمایید که چرا در متون و کتب فارسی، تماماً، بودجه فروش نقطۀ آغازین قرار گرفته است و بحثی از عامل محدود کننده به میان نیامده است.

البته منابعی که در آن‌ها بودجه‌بندی از منظر برنامه‌ریزی خطی مورد مطالعه قرار می‌گیرد دقیقاً به «عامل محدودکننده»، «Limiting Factor» و یا «Constraints» اشاره می‌شود چرا که مبنای پردازش بحث، معادلات خطی است که این معادلات نیز شامل دو نوع فاکتور ثابت و متغیر هستند که فاکتور ثابت همان عامل محدودکننده است.

آیا می توان گفت که خرید خارجی، عامل محدود کننده سازمان است؟ و یا باز هم فروش (که آن هم از شرایط نامساعد حاکم، تاثیر منفی گرفته است)، عامل محدود کننده است؟

همان‌طور که قبل‌تر هم اشاره کردم، در عمل و حتی در مباحث آکادمیک هم تنها فروش عامل محدودکننده نیست بلکه هم در عمل و هم در تئوری می‌بینیم که گفته می‌شود «فرض کنید ظرفیت تولید ماشین‌آلات و همچنین ظرفیت ساعات کار کارگران فلان است...» که این موضوع به خودی خود بیانگر این واقعیت است که هر چند فروش بر روی سایر عوامل تأثیر محدودکننده دارد اما در اغلب مواقع سایر عوامل نیز تأثیرات محدودکننده‌ای نسبت به فروش و دیگر عوامل دارند. توان تأمین مواد، ظرفیت ماشین‌آلات، ظرفیت نیروی انسانی، ظرفیت خدمات پشتیبان تولید، ظرفیت امکانات سرمایه‌ای مانند فضای انبارها و ... نمونه‌هایی از محدودیت‌هایی هستند که توأمان در فرایند بودجه‌ریزی مؤثرند اما باید دید که کدام یک از این عوامل نقش تعیین‌کننده «نسبتاً» بیشتری در بودجه‌بندی دارد.

با احترام