با عرض سلام خدمت دوستان
پاسخ یک پرسش فنی درج در سایت جامعه حسابداران رسمی در مورد تقبل زيان شركت توسط سهامداران
پاسخ : تقبل زيان شركت توسط صاحبان سهام از مصاديق كمك بوده لذا كمك مزبور در دوره شناسايي
درآمد، و در درآمد مشمول ماليات منظور مي گردد.

لطفا در مورد کمک صاحبان سهام ،ثبتهای مربوطه و ارتباط آن با درآمد مشمول مالیات توضیح بفرمایید؟

درود بر شما

پیش از ورود به موضوع نظر شما را به مبانی بحث به شرح ذیل جلب می‌کنم:

• فرض تفکیک شخصیت: بر اساس این فرض بنیادین، شخصیت حقوقی و حسابداری واحد تجاری از شخصیت حقیقی یا احیاناً حقوقی مالکین آن مجزاست.
  
  
• حداکثر مسئولیت صاحبان سهام: مطابق با ماده 1 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت - مصوب 1347- حداکثر مسئولیتی که سهامداران یک شرکت سهامی دارند محدود به مبلغ اسمی سهام آن‌ها است.
  
  
• مفهوم درآمد از حیث وضع مالیات: هر چند مفهوم «درآمد» و به طور اخص «درآمد مشمول مالیات» در قانون مالیات‌های مستقیم ایران تعریف صریح و روشنی ندارد اما به طور کلی هرگونه منافعی که مؤدی در هر دوره مالیاتی کسب می‌کند به استثنای معافیت‌های مصرح در قانون مالیات‌ها و یا سایر قوانین حاکم به عنوان «درآمد مشمول مالیات» تلقی می‌شود.

با توجه به مبانی فوق از آنجا که صاحبان سهام شخص حقوقی هیچ‌گونه تعهدی مبنی بر تحمل زیان‌های واحد تحت تملک خود ندارد لذا پذیرفتن زیان‌های واحد تجاری از طرف سهامداران وی ماهیت نوعی کمک و مساعدت را خواهد داشت. این کمک دریافتی از صاحبان سهام مشخصاً منافعی است که نوعاً در حکم درآمد شخص حقوقی تلقی می‌شود و از آنجا که هیچ‌گونه معافیت صریح و یا حتی ضمنی پیرامون این نوع درآمد در قوانین موضوعه تعیین نشده است لذا درآمد مذکور فارغ از نوع سرفصل حسابداری آن ماهیت درآمد مشمول مالیات را خواهد داشت.

و اما ثبت‌های حسابداری مربوط به تقبل زیان شرکت توسط سهامداران آن:
در ابتدا به دو نوع ثبت می‌توان اشاره کرد. در یک حالت می‌توان مستقیماً زیان انباشته را بستانکار کرده و حساب مربوط به کمک را نیز بدهکار کنیم که این حساب می‌تواند وجوه نقد و بانک، حساب‌های دریافتنی، سود سهام پرداختنی و یا سایر حساب‌هایی که سهامدار از طریق آن زیان شرکت را پذیرفته است باشد.
اما ثبت مذکور را می‌توان به طریق دیگری نیز اعمال کرد، تفاوت اصلی این حالت با حالت قبل در سمت بستانکار ثبت می‌باشد که به جای زیان انباشته حساب سایر درآمدهای غیر عملیاتی را بستانکار کنیم.

و اما کدام ثبت درست‌تر و مقبول‌تر است؟
به نظر بنده اگر مجمع صاحبان سهام، با رأی 100% سهامداران شرکت، تقبل زیان را توسط سهامداران تصویب کند بستانکار کردن زیان انباشته خیلی با مشکل فنی مواجه نیست اما حتی اگر یک نفر از 100 هزار سهامدار شرکت مزبور موافق با پذیرفتن زیان شرکت نباشد بر اساس مفاد ماده 94 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت - مصوب 1347- بستانکار کردن زیان انباشته به لحاظ شکلی نوعی تحمیل غیر قانونی تعهدات بر دوش سهامداران به نظر می‌رسد.

قانون تجارت
باب سوم - شرکت‌های تجارتی
فصل اول - در اقسام مختلفه شرکت‌ها و قواعد راجعه به آن‌ها
مبحث اول - شرکت‌های سهامی عام و خاص
بخش پنجم - مجامع عمومی
ماده 94- هیچ مجمع عمومی نمی‌تواند تابعیت شرکت را تغییر بدهد و یا هیچ اکثریتی نمی‌تواند بر تعهدات صاحبان سهام بیفزاید.

علی‌النهایه، به اعتقاد بنده و البته بر اساس ضیق سواد حقیر، طریق اولی و ارجح بستانکار کردن حساب درآمد است که به خودی خود موجب کاهش زیان انباشته هم خواهد شد.

با احترام