نظام ماليات بر ارزش افزوده بموازات تکاليف و وظايفي که بر عهده فعالان اقتصادي گذارده است، حقوقي را نيز براي آنان قائل شده است که از آن ميان مي توان به حق استرداد اشاره نمود. در اين بررسي تلاش خواهد شد به اجمال به موضوع اضافه پرداختي و استرداد در اين نظام اشاره گردد. هرگاه موديان در نظام ماليات بر ارزش افزوده در هر دوره مالياتي اضافه پرداختي داشته باشند بدين معني که به هر دليل ميزان مالياتهاي پرداختي بابت خريد طي دوره بيشتر از مالياتهاي وصولي در هنگام فروش کالا يا ارايه خدمات باشد، ماليات اضافه پرداخت شده به حساب ماليات دوره هاي بعد آنان منظور و در صورت تقاضاي فعالان اقتصادي، اضافه ماليات پرداخت شده، توسط سازمان امور مالياتي مسترد مي گردد.

موارد مشمول حق استفاده از استرداد ماليات و عوارض در نظام ماليات بر ارزش افزوده سه حالت براي استرداد قائل شده اند که عبارتند از:

1)   در صورتيکه موديان ماليات بر ارزش افزوده اضافه پرداختي داشته باشند اين اضافه پرداختي با تقاضاي مودي، هم مي تواند به حساب دوره مالياتي بعدي منظور شود و يا اينکه به وي مسترد گردد.

2)   در صورت صدور کالا و خدمات به خارج از کشور، صادرکنندگان مي توانند با ارايه برگه خروجي صادره توسط گمرک و اسناد و مدارک مثبته درخواست استرداد ماليات ها و عوارض پرداختي بر روي خريد خود (اعم از کالاي معاف و غير معاف) را نمايند.

3)   مالياتها و عوارض پرداختي موضوع قانون ماليات بر ارزش افزوده بابت کالاهاي همراه مسافران تبعه کشورهاي خارجي که از تاريخ خريد آنها تا تاريخ خروج از کشور بيش از دوماه نگذشته باشد، با ارايه اسناد و مدارک مثبته (صورتحسابهاي خريد) مشمول استرداد خواهد بود.

در اين راستا بموجب ماده (29) قانون ماليات بر ارزش افزوده، چنانچه موديان نسبت به اوراق مطالبه ماليات يا برگه استرداد ماليات اضافه پرداختي ابلاغ شده اعتراض داشته باشند مي توانند ظرف مدت بيست روز پس از ابلاغ اوراق ياد شده اعتراض کتبي خود را به اداره امور مالياتي مربوط تسليم نمايند. شايان ذکر است در صورت رفع اختلاف مؤدي با مسئولان ذيربط پرونده مذکور مختومه مي گردد. اما چنانچه مؤدي در مهلت مذکور کتباً اعتراض ننمايد، مبالغ مندرج در اوراق مطالبه ماليات و يا برگه استرداد ماليات اضافه پرداختي به استثناء مواردي که اوراق فوق ابلاغ قانوني شده باشند، حسب مورد قطعي محسوب مي گردد.

همچنين در صورتي که اوراق مطالبه ماليات يا برگه استرداد ماليات اضافه پرداختي ابلاغ قانوني شده باشد و يا آنکه ظرف مهلت مقرر در اين ماده اختلاف مؤدي با اداره امور مالياتي حل نشده باشد پرونده مذکور ظرف بيست روز از تاريخ دريافت اعتراض يا تاريخ انقضاء مهلت اعتراض در موارد ابلاغ قانوني جهت رسيدگي به هيات حل اختلاف مالياتي موضوع قانون مالياتهاي مستقيم احاله مي گردد.

شرايط استرداد ضوابط استرداد اضافه پرداخت ماليات در نظام ماليات بر ارزش افزوده بقرار ذيل است.

1)   مؤدياني که مبادرت به درخواست استرداد اضافه پرداخت ماليات مي نمايند بايستي به استناد ماده (18) قانون ماليات بر ارزش افزوده در نظام ماليات بر ارزش افزوده ثبت نام نموده باشند.

2)   متقاضي استرداد بايستي اظهارنامه دوره مالياتي مربوط را مطابق مفاد ماده (21) قانون مذکور، حداکثر ظرف پانزده روز پس از انقضاء دوره مالياتي سه ماهه، تکميل و تسليم نمايد.

3) درخواست استرداد منوط به وجود اضافه پرداختي (مازاد ماليات و عوارض پرداختي نسبت به ماليات و عوارض دريافتي) و انتخاب روش دوم در بخش (ج) مندرج در اظهارنامه تسليم شده مبني بر درخواست استرداد در هر دوره مالياتي خواهد بود. همچنين علاوه بر اين مودي مي بايست فرم درخواست استرداد را بصورت مجزا از اظهارنامه دوره مالياتي تکميل و حداکثر ظرف سي روز از انقضاي مهلت تسليم اظهارنامه به اداره امور مالياتي مربوطه تسليم نمايد. لازم به ذکر است در صورت عدم درج درخواست استرداد در فرم اظهارنامه و عدم ارائه فرم درخواست استرداد در مهلت مقرر (سي روز) درخواست استرداد کان لم يکن تلقي و اضافه پرداختي مؤدي با رعايت ساير مقررات مربوطه (از جمله اختيار سازمان به رسيدگي و حسابرسي) به حساب ماليات و عوارض دوره بعدي منظور خواهد گرديد.

4)   کليه اسناد و مدارک استرداد مي بايست به نام و متعلق به مودي باشد.

5)   هرگونه استرداد ماليات و عوارض ارزش افزوده صادرکنندگان منوط به عدم وجود بدهي ابرازي و يا قطعي شده دوره يا دوره هاي قبل مي باشد.

6)   کليه مؤديان متقاضي استرداد طبق ماده (34) قانون فوق مکلفند کليه اسناد و مدارک معاملات خود را ثبت و نگهداري نموده و در صورت لزوم و درخواست به اداره امور مالياتي مربوطه ارائه نمايند.

7)   مؤديان متقاضي استرداد در اين نظام مکلفند همراه فرم تکميل شده درخواست استرداد و يا حداکثر ظرف سي روز از انقضاي مهلت تسليم اظهارنامه، اسناد و مدارک مثبته نظير تصوير پروانه سبز وارداتي، تصوير قبض پرداخت ماليات و عوارض ارزش افزوده در گمرک (در صورت عدم درج ماليات و عوارض در پروانه سبز گمرکي)، صورتحساب هاي فروش طرف خارجي (PERFORMA INVOICE) و فهرست کالا، تصوير بارنامه و بيمه نامه، تصوير مجوز وزارت صنايع و معادن و ديگر وزارتخانه هاي ذيربط حسب مورد، تصوير پروانه صادراتي، حواله خروج کالا از انبار مؤدي، برگ خروجي صادره توسط گمرک (در مورد کالا) صورتحساب هاي خريد کالاها جهت صادرات و يا تکميل فهرست خلاصه معاملات، صورتحساب هاي خريد و صورتحساب هاي فروش، فهرست خلاصه معاملات مربوط به خريد و فروش را به اداره امور مالياتي ذيربط ارائه نمايند. ادارات کل امور مالياتي ذيربط ظرف حداکثر يکماه اداري پس از ارائه اسناد و مدارک توسط مؤدي نسبت به استرداد وجوه طبق ضوابط و يا اعلام عدم مشموليت استرداد به مؤدي حسب مورد اقدام خواهند نمود.

نظر به اينکه بموجب قوانين، صادرات از هرگونه ماليات معاف گرديده است. اين امر در مورد ماليات بر ارزش افزوده نيز مصداق داشته و حتي در قانون بودجه سال 93 کل کشور هم بر آن تاکيد شده است. در خاتمه قابل ذکر است مبالغ اضافه پرداختي مؤديان در صورتي که ظرف سه ماه از تاريخ درخواست مودي مسترد نشود مشمول خسارتي به ميزان دو درصد (2%) در ماه نسبت به مبلغ مورد استرداد و مدت تاخير خواهد بود که سازمان امور مالياتي موظف به پرداخت آن خواهد بود. (تبصره 6 ماده 17)

سازمان امور مالياتي