برآورد سرقفلي :
    قيمتي كه براي خريد يك واحد تجاري پرداخت مي شود پس از حصول توافق و رضاي طرفين تعيين مي شود.
در خلال مذاكرات تعيين قيمت سرقفلي هم ممكن است مطرح باشد.
اما مبلغ سرقفلي كه بايد ثبت شود بعد از قطعي شدن معامله با كسر كردن ارزش جاري همه داراييهاي خالص قابل شناسايي از كل قيمت خريد، تعيين مي گردد.
حسابداران به اين دليل به فرآيند تخمين سرقفلي توجه دارند كه غالباً در تعيين ارزش جاري يك واحد تجاري طرف مشاوره واقع مي شوند.
در برآورد ارزش جاري يك واحد تجاري ، كه به برآورد سرقفلي مي انجامد به طور كليه مراحل زير پيموده مي شود :
1-    برآورد ارزش جاري همه داراييها مشهود و نامشهود قابل شناسايي واحد تجاري و كسر كردن كل بدهيها از اين مبلغ بدين گونه ارزش جاري خالص داراييها قابل شناسايي واحد تجاري بدست مي آيد.
2-    پيش بيني ميانگين سود سالانه واحد تجاري در سالهاي آينده با استفاده از تسهيلات و امكانات كنوني آن .
3-    انتخاب نرخ ( يا نرخهاي ) مناسبي براي برآورد بازدهي كه شركت به طور معمول بايد از خالص داراييهاي قابل شناسايي خود بدست آورد.
4-    محاسبه سود فوق العاده سالانه اگر وجود داشته باشد.
5-    برآورد ارزش سرمايه اي اضافه سود سالانه با استفاده از نرخ يا نرخهاي مناسب بازده ارزش فعلي اضافه سود سالانه مورد انتظار كه به اين طريق محاسبه مي شود همان برآورد سرقفلي واحد تجاري است.
 
استهلاك سرقفلي
 
در رابطه با استهلاك سرقفلي نظرات مختلفي وجود دارد:
    يك نظر اين است كه سرقفلي عمر مفيد نامحدود دارد و بنابراين تنها زماني بايد مستهلك شود كه اثبات شود ديگر وجود ندارد.
صاحبان اين نظر معتقدند تا زماني كه تحصيل سود به ميزان كافي ادامه دارد، سرقفلي هم بدون  كاهش همچنان برقرار است و بايد دارايي دايمي محسوب شود، به نظر آنها مستهلك كردن سرقفلي در حالتي كه كاهش در سود رخ نداده است به معناي ناديده انگاشتن سود فوق العاده است كه بدواً ثبت سرقفلي را سبب شده است.
مستهلك نكردن سرقفلي خريداري شده ، به خصوص در حالتي كه ميزان سودي كه تحصيل مي شود. بر وجود سرقفلي گواهي دهد، بسيار موجه مي نمايد.
از سوي ديگر يقين نمي توان داشت كه ادامه سرقفلي صرفاً نتيجه شرايطي باشد كه هنگام خريد واحد تجاري وجود داشته است.
ادامه سرقفلي به احتمال قوي ناشي از كوشش هاي ثمر بخش صاحبان و مديريت جديد براي پيشگامي در ميدان رقابت است.
احتمال نمي رود كه وقتي سرقفلي نخستين به مرور از ميان برود، سرقفلي تازه اي كه مجدداً در خود واحد تجاري بوجود مي آيد درست به همان ميزان قبلي باشد.
كاهش ندادن ارزش سرقفلي خريداري شده در دفاتر كوششي است براي جبران اين ناهمسازي منطقي در حسابداري كه ثبت كردن سرقفلي خريداري شده و ثبت نكردن سرقفلي ايجاد شده جديد بيانگر آن است.
مخارج " تحقيق و توسعه " و مخارج تبليغات لازم براي حفظ توان كسب سود      فوق العاده اگر به عنوان هزينه ثبت شود در واقع ثبت مضاعف هزينه  است، يعني به هزينه بردن مخارج جاري براي ايجاد و حفظ سرقفلي و مجدداً ثبت هزينه استهلاك ادواري سرقفلي خريداري شده.
در مقابل نظر فوق ، اين نظر ابراز مي شود كه مبلغ سرقفلي نمايانگر بهايي است كه در  ازاي گروهي از داراييهاي نامشهود غير قابل شناسايي و سود فوق العاده حاصل از آن در مدتي محدود پرداخت مي شود.
صاحبان اين نظر معتقدند كه دوام سرقفلي هميشگي نيست و تحقق سود فوق العاده در واقع بازيافت سرمايه است نه سودي كه عايد صاحبان جديد شود.
استهلاك سرقفلي خريداري شده مبتني بر اين دليل عملي است كه ارزش سرقفلي در يك زمان آينده صفر مي شود.
بنابراين ، سرمايه گذاري در سرقفلي بايد بر همان مبنايي به حساب گرفته شود كه هر دارايي مولد ديگري با عمر مفيد محدود به حساب گرفته مي شود.
اگر انتظارات تحقق يابد يعني اگر تغييري در سود طي سالهايي كه براي برآورد عمر مفيد سرقفلي خريداري شده در نظر گرفته شده بود رخ ندهد، انگاه نتيجه مستهلك كردن ممكن است اين باشد كه بازده سرمايه گذاري صاحبان جديد طي مدت استهلاك كمتر از ميزان عادي گزارش شود.
اين با واقعيت هم راست مي آيد، زيرا آنچه را در ازاي سود فوق العاده پرداخت شده است ، سرانجام (در صورت تحقق سود فوق العاده ) به صورت بازيافت سرمايه ، نه به شكل سود ، ظاهر مي گردد.
هر دو طرف مناظره اين را قبول دارند كه ارزش سرقفلي ، در صورتي كه شواهد روشني بر لزوم تقليل آن بدست آيد، بايد در دفاتر تعديل شود.
اگر سود فوق العاده به سبب فشار رقابت و ساير شرايط اقتصادي رو به كاهش نهد ، اين زوال تدريجي بايد به عنوان هزينه به حساب گرفته شود.


گردآورنده:مرتضی دلخوش