[Zohreh Gholami]

پرورش بوقلمون

تاریخچه اهلی شدن:
بوقلمون بزرگترین و سنگینترین پرنده خانگی است . برخی مبدا اصلی این پرنده را آمریکای شمالی و مرکزی ذکر می کنند و برخی دیگر ساکنین مکزیکو یعنی سرخپوستان آزتک و مایا را مسئول اهلی شدن آن می دانند. اولین شخصی که به طور مکتوب در شال 1499 به بوقلمون اشاره کرده و در مورد آن بحث نموده است پدروالونسونینو  می باشد .  ضمنا او را اولین فردی می دانند که در سال 1500 میلادی بوقلمون را به اروپا برد.

دلیل اساسی افزایش تولید و مصرف گوشت بوقلمون در اروپا و آمریکا چنین توجیه می گردد. گوشت بوقلمون از لحاظ چربی و کالری فقیرو ازنقطه نظرکارکردی درتغذیه بسیاربا اهمیت و ارزش غذایی آن شبیه گوشت گوساله های بسیار جوان بدون چربی است. امکان عرضه گوشت بوقلمون به اشکال متنوع وجود داشته و می توای آنها را به حالت لاشه کامل یا قطعات ران و سینه و یا به صورت کالباس و سوسیس و غیره وارد بازار مصرف نمود. نگهداری بوقلمونها تنها به چهار دیواری سالنها محدود نشده بلکه این امکان حتی در مزرعه و فضای باز برای آنها بیشتر ممکن است .


تاریخچه نگهداری در ایران:
این پرنده درزمان شاه عباس صفوی توسط تعدادی از تجار ارمنی که به ایتالیا رفته بودند به ایران وارد شد و از آن به بعد ارامنه مامور تکثیر و پرورش آن گردیدند. به نظر می آید که چون جنس نر این پرنده می تواند همانند دیبای رومی رنگ چهره و فرم پرهای خود را هر لحظه به گونه ای درآورد و ضمن ترسو و کودن بودن بسیار لذا بهترین نام برای او می توانسته همین بوقلمون باشد. نگهداری سنتی بوقلمون در نواحی خراسان گیلان و مارندران آذربایجان غربی، شرقی مرکزی، فارس، اصفهان و کرمان متداول است.


طبقه بندی بوقلمون از نظر جانور شناسی:
بوقلمونهادرطبقه بندی جانوری جز راسته گالی فرمیس زیر راسته گالی تیره فازیانیده تحت تیره مله اگریدین و جنس مله اگریس گالوپا  می باشد. در تحت تیره مله اگریدین دو نوع بوقلمون بنامهای اگریو خازیس و اوسلاتاو مله اگریس گالوپا شناسایی شده است .


تقسیم بندی بر حسب وزن:
به سه دسته سبک وزن و میان وزن و سنگین وزن تقسیم می شوند که از نظر نر و ماده و همچنین مسن یا جوان بودن نیز به دسته های زیر تقسیم بندی می شوند:


مختصری از فیزیولوژی بوقلمون:
تعداد کروموزومهای آن  82 عدد می باشد. تعداد ضربان قلب 200 تا 250 در دقیقه است، دستگاه گوارش بوقلمون شبیه به ماکیان بوده فقط در انداره متفاوت است، دستگاه تولید مثل بوقلمون شباهت زیادی با ماکیان داشته و با غاز و اردک در عدم وجود  قضیب اختلاف دارد. اسپرم ها 5تا7 روز در مجرای تناسلی جنس ماده زنده باقی می ماند،  شروع تخمگذاری دربوقلمون ها 230 تا240 روزگی است، از طرز گرفتن شاهپرها در بال می توان به نر و ماده بودن بوقلمونها پی برد، قطع بال در بوقلمون از  1 تا10 روزگی انجام می گیرد، نوک چینی جهت جلوگیری از کانیبالیزم در 2تا 5 هفتگی انجام می گیرد.


تیپ ظاهری:
سر: سر لخت یا بدون پر با رنگی متمایل به آبی حاوی گره های متراکم گوشتی قرمز است.

چشم ها: در بوقلمون ها عنبیه قرمز مایل به قهوهای و مردمک سیاه زنگ است چشمها دادای سه پلک داخلی و خارجی هستند.

منقار: سخت و شاخی بوده و دو منفذ تنفسی پرنده به صورت افقی در انتها و بالای آن قرار دارند.

گردن: نسبتا طویل و کمی به پشت خمیده است در زیر منقار یک پرده گوشتی شبیه غبغب وجود داردکه تا نیمه گردن ادامه دارد.

سینه: ابعاد سینه در انواع بوقلمونها متفاوت است در ناحیه سینه جنس نر در سن 8تا9 ماهگی موهای زبر سیاه رنگی روییده است.

پشت: طویل و از امتداد شانه ها به طرف دم کمی محدب می باشد.

دم: دم طویل کمی افتاده و جمع شده به نظر می آید.

ساق پا: ساق پا بلند قوی بدون پر است رنگ آن از قرمز تا ارغوانی سیاه کم رنگ خاکستری نقره ای یا سفید کرمی می باشد.

تغذیه: جوجه ها مانند سایر طیور در 24 ساعت اول نیازی به غذا ندارند. مقدار غذایی که جوجه ها در 4هفته اول مصرف می نمایند 450 تا 500 گرم است که به مرور بر مقدار آن افزوده می شود. میزان رشد در سنین مختلف یکنواخت نیست  به طوری که رشد تا سن 7تا8 هفتگی سریع و در 14تا 15 هفتگی به حداکثر می رسد. جنس نر نسبت به ماده ها ضریب مصرف بالاتری را دارد. چربی ها و هیدروکربن ها منابع اصلی انرزی در آنها محسوب می شود. غذای بوقلمون تا 8 هفتگی آردی و بعد به صورت پلت می باشد.


جیره های غذایی:
1- پرورشی
جیره های مخصوص اهداف پرورشی به صورت زیر هستند:
برای سنین 1 تا6 هفتگی (با 25 تا28 در صد پروتئین خام) ، برای سنین 7 تا29 هفتگی (حداقل 14 در صد پروتئین خام)، از بدو تخمگذاری (حداقل 15 درصد پروتئین).

2- پرواری
جیره های پرواری برای جوجه  ها (باحداقل 28 درصد پروتئین خام )
جیره  غذایی برای بوقلمون های پرواری در 3 گروه:
با حداقل  23% ، با حداقل 18%  و با حداقل 14% پروتئین.
این نوع تقسیم بندی صرفه جویی در مصرف پروتئین کاهش اختلالات متابولیکی خشک ماندن بستر کمتر شدن ضعف پا هزینه کمتر تا3% و تناسب غذا با سن پرنده را به دنبال دارد. هدف اصلی در پروار بندی دستیابی به گوشت بیشتر باضریب مصرف کمتر است.

تولید گوشت: گوشت بوقلمون سرشار از پروتئین (30%) ولی فقیر از انرزی (2000 کیلو کالری) می باشد. با بالا رفتن سن میزان گوشت سینه افزایش یافته در حالی که گوشت ران تقریبا ثابت می ماند. نسبت استخوان به گوشت سینه با فزایش وزن و سن کاهش می یابد. کشتار بوقلمون کاملاً شبیه به ماکیان صورت می گیرد.

راندمان تخمگذاری سالیانه بر حسب واریته متفاوت بوده وبین 90تا  125 عدد می باشد  . وزن تخم ها 70 تا 90 گرم است و اندازه آن با بالارفتن سن افزایش می یابد.


جوجه کشی: سیکل جوجه کشی در بوقلمون (28 روز) می باشد.
به دو طریق طبیعی و مصنو عی وجود دارد:
روش طبیعی:
باید مراحل زیر فراهم باشد:
- مادر به سن بلوغ حقیقی رسیده باشد (30 هفتگی).
- در صد جوجه درآوری 65 تا75 % است.
- آنها 3/2 ظزفیت تخم گذاری سراسر زندگیشان را در سال اول می گذارند.
روش مصنوعی:
در این روش زیر باید موارد زیر را رعایت نمود:
- انتخاب تخم مناسب از نظر اندازه
- نگهداری تخم  در شرایط مناسب (رطوبت 50 تا60 % و حرارت 10 تا13 درجه )
- رعایت بهداشت ماشین های جوجه کشی


شرایط ماشین های جوجه کشی:
حرارت: در 24 روز اول 37.6 درجه سانتیگراد و درهچری (25تا 28) روزگی میزان آن به 37.2 می رسانند.
رطوبت: در 24 روز اول 50 تا 60 درصد و از روز 25 به بعد به 80 تا 85 می رسد.
تهویه: میزان گاز  دی اکسید کربن نباید از 1.5 درصد هوای داخل ماشین تجاوز کند.
چرخاندن: در24 روز اول حداقل 3 بار در روز و در روز 25 چرخاندن را قطع می کنند.
قرار دادن جوجه ها در کارتن های حمل  15 تا 18 عدد تخم می باشد.


ساختمان:
در صورت نگهداری در آشیانه برای هر قطعه 0.4 تا0.7 متر مربع برحسب نزاد و در محوطه باز و چراگاه 15 تا 20 متر مربع سطح مورد نیاز است. در موارد پرورشی و اصلاح برای هر قطعه 1.1 تا1.6 متر مربع سطح در نظر می گیرند، ارتفاع سالن یا آشیانه 3 متر توصیه می شود. علاوه بر سالن های بسته از سالنهای نیمه باز یا نیمه بسته نیز استفاده میشود که یک سمت طولی ان و جای دیوار از تور سیمی استفاده می شود. حرارت این سالنها نباید در زمستان از 5 درجه کمتر شود.

نکته:
زمانی که بوقلمون ها از چراگاه محروم هستند مخلوط دانه های مورد استفاده نباید از 3 نوع کمتر باشد.

نکات مهم در مورد مدیریت سالن:
درجه حرارت سالن 15تا 16 درجه سانتیگراد است، رطوبت 50 تا60 درصد، تهویه سالن بسته 0.03 متر مکعب در دقیقه با فشار 0.5 سانتی متر به ازا هر کیلو گرم میزان هوای لازم برای هر کیلو گرم وزن در سالن 4تا 7 متر مکعب در ساعت است. مدت روشنایی در 4 هفته اول 24 ساعت و  سپس کاهش در طول 3روز به 12 تا 14 ساعت، برای هر متر مربع تا 14ر روز روز اول 3 وات، 3 تا6 هفتگی 1.5 وا ت، 7تا 24 هفتگی 0.5 وات.


مقدار مصرف آب روزانه:
جوجه بوقلمون ها  45 سانتیمتر مربع، 4 ماهگی 670 سانتیمتر مربع، 6 ما هگی 820 سانتیمتر مربع و آغاز تخمگذاری یک لیتر می باشد.


دان خوری:
دو هفته اول 5 سانتی متر، 2 تا4 هفتگی 6 تا 7 سانتی متر، 5 تا 6 هفتگی 10 سانتی متر، 7 تا 16 هفتگی 12 سانتی متر و 16 هفتگی به بعد 15 سانتی متر به ازای هر قطعه می باشد.


آبخوری:
یک روزه تا 4 هفته یک سانتی متر ، 5 تا 16 هفتگی 2.5 سانتی متر و 17 هفتگی تا سن بلوغ 3 سانتی متر و برای بوقلمون های تخمگذار 3 تا 3.5 سانتی متر طول در آبخوری مورد نیاز است.


توصیه هایی در مورد بوقلمون:
- پر خورند و از لحاظ اقتصادی تولید گوشت آنها گران تر از مرغ است.
- تعداد تخم سالیانه آنها قابل توجه نبوده و آنها را جهت تولید گوشت پرورش می دهند.
- به علت مسائل مدیریتی بهداشتی تعداد هر گله 2000 تا 3000 است.
- جزو طیوری هستند که به محوطه گردش و چراگاهی نیاز دارند.
- جوان ها باید از مسن ها جدا نگهداری شوند.
- به منظور پیش گیری و تقلیل تلفات بیماری ها به کار بردن داروهای مناسب در غذای روزانه بوقلمون ها ضرورت دارد.