میزان شباهت کودکان به پدر و مادر
خيلي از والدين دوست دارند قبل از تولد فرزندشان بدانند چه شکلي است؟ موهايش به چه كسي ميرود؟ رنگ چشمانش چه رنگي است؟ و قدبلند ميشود يا قدکوتاه. ژنتيک نقش مهمي در اين زمينه دارد و مثلا ژن موهاي مجعد غالبتر از موهاي صاف است، البته نه هميشه...
پيچيدگي ژنها بيش از چيزي است که تصور ميکنيم. نتايج تحقيقات نشان ميدهد هيچ ژن غالب يا مغلوبي براي رنگ موها، چشمها و ظاهر وجود ندارد، معمولا ژنهايي غلبه ميکنند که يا غالب يا تعدادشان از يکي بيشتر يا مشابه (ژنهاي مغلوب) يا ژنهاي وابسته به جنس باشند که در پسرها وجود دارد، بنابراين بايد منتظر بمانيد تا فرزندتان به دنيا بيايد و ببينيد چه شکلي است و هنوز رازهايي در علم است که ما چيزي در مورد آن نميدانيم.
ژنهاي جنسيت
جنسيت کودک وقتي تعيين ميشود که اسپرم و تخمک با هم لقاح پيداکنند. تخمک مادر حامل کروموزوم جنسي x و اسپرم پدر حامل کروموزوم x يا y است. اگر يک کروموزوم x پدر با تخمک لقاح پيدا کند، نوزاد دختر است و اگر اسپرم حامل کروموزوم y با تخمک لقاح پيدا کند، نوزاد پسر خواهد شد. به عبارت ديگر، دختر 2 کروموزوم جنسي x و پسر يک كروموزوم x و يک كروموزوم Y دارند.
علاوه بر اين، کودک 22 جفت کروموزوم ديگر هم به ارث ميبرد (11 جفت از هر يک از والدين که در مجموع 46 کروموزوم خواهدشد). کروموزومومها و ژنهاي موجود در آنها ويژگيهاي فردي از رنگ چشمها و موها تا رنگ پوست و طول مژهها و شکل بيني را تعيين ميکنند.
ظاهر موها
چه تصوري از رنگ موهاي نوزادتان داريد؟ يک قانون کلي وجود دارد؛ احتمال دارد والدين با موهاي طلايي، فرزندي با موهاي طلايي داشته باشند، مخصوصا اگر افراد زيادي با موهاي صاف در خانوادهشان وجود داشته باشد. همين نکته براي والديني که موهاي قهوهاي، مشکي يا قرمز دارند هم صادق است، اما اگر پدر و مادر از دو قوميت متفاوت باشند، مثلا يکي اهل آسيا و ديگر اروپا، قضيه کاملا متفاوت خواهد بود.
محققان معتقدند اگر يکي از والدين موهاي قهوهاي يا مشکي و ديگري موهاي قرمز يا طلايي داشته باشند، نوزادشان موهاي تيره خواهد داشت زيرا ژن قهوهاي و مشکي غالب هستند. با توجه به اينکه چقدر ژنها غالب هستند و تعدادشان چقدر است، رنگ موهاي نوزاد ميتواند طلايي يا قرمز شود.
وزن کودک
نظرتان در مورد اينكه کودک تپلتان همچنان که بزرگ ميشود، همانطور تپل بماند، چيست؟ مسلما اين اتفاق زياد خوشحالتان نميکند، زيرا ممکن است سلامت او در معرض خطر بيفتد اما اگر يک رژيم خوب و سالم در کنار عادتهاي خوب ورزشي برايش در نظر بگيريد، حتما احتمال خطر کمتر است. نتايج تحقيقات نشان ميدهد وزن افراد تا 40 درصد به عوامل ژنتيکي مربوط ميشود و بيشتر امري محيطي و رفتاري است، اما اگر در خانوادهتان تعداد افراد چاق و داراي اضافه وزن زياد باشد، احتمال اينکه فرزند شما هم در بزرگسالي همچنان چاق بماند، زياد است.
چشماني که او خواهد داشت
رنگ چشم به عامل ژنتيک و وراثت مربوط است؛ هر فرد دو نوع ژن دارد که هريک را از والدين خود به ارث ميبرد. اين دو ژن ميتوانند به هم شبيه يا با هم متفاوت باشند. هميشه ژن رنگ تيره بر رنگ روشن غالب است و به همين دليل، فردي با دو ژن رنگ قهوهاي يا يک ژن آبي و يک ژن قهوهاي، چشمهاي قهوهاي خواهد داشت. رنگ نهايي چشمها تا حدود 6 تا 10 ماهگي کاملا مشخص نميشود.
چقدر امکان دارد کودک شبيه برادر و خواهرش شود؟
تقريبا نيمي از ژنهاي کودکان دقيقا شبيه ژنهاي خواهر و برادرشان است، اما احتمال دارد فرزند جديدتان كه به دنيا ميآيد شبيه شخص ديگري در خانواده باشد. در اين موارد، ممکن است کودک سهمي کمتر از 50 درصد از ژنهايش با خواهر و برادرش شباهت داشته باشد. دليل اين امر هم آن است که هنگام لقاح، ژنها دچار موتاسيون يا تغييرات ژني و با هم ترکيب ميشوند يا تعدادشان تغيير ميکند و همه اينها روي ظاهر کودک تاثير ميگذارد.
کوتاهي و بلندي قد
چقدر احتمال دارد فرزندتان به اندازه همسرتان قدبلند شود يا مثل شما، مادر يا پدرتان کوتاه قد يا قدمتوسط باشد؟ والدين بلند قد بيشتر ممکن است فرزندان قدبلند و والدين کوتاه قد، بيشتر احتمال دارد فرزندان قدکوتاهتري داشته باشند. گاهي هم 2 والد کوتاه، فرزندي بلند قد دارند و برعکس. همچنين محيط ميتواند روي قد تاثيرگذار باشد. مثلا رژيم غذايي ناکافي ميتواند روي اين امر تاثير داشته باشد.
موهاي پرپشت يا کمپشت
براي پيشبيني اينکه نوزاد پسر روزي دچار کممويي ميشود يا نه به والدين او نگاه کنيد. اين ژن از مادر به فرزند منتقل ميشود زيرا ژن طاسي روي کروموزوم x قرار دارد. بيشتر از آنکه ريزش موي يک پسر به پدرش شباهت داشته باشد، به پدربزرگش (پدر مادرش) شبيه است. اگر پدربزرگ مادري، موهاي کمپشتي داشته باشد، الگوي طاسي سر با کروموزوم x، از پدر به دختر و به پسرهاي او به ارث ميرسد و اين فرايند همچنان ادامه مييابد. به عبارت ديگر، اگر پدربزرگ مادري طاس باشد، او يک کروموزوم x با ژن طاسي را به دخترش منتقل ميکند و اين خانم سپس ژن طاسي را از راه کروموزوم x در زمان لقاح به پسرش منتقل ميکند.