[Zohreh Gholami]

پزشكي هسته‌اي و كاركردهاي آن در علوم پزشكي


بحث پزشکی هسته ایی از جمله مباحثی است که امروز در بیشتر محافل علمی و دانشگاهی در باره ضرورت کاربرد آن مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. لذا به منظور آشنايي بيشتر شما با پزشكي هسته‌اي و كاركردهاي آن در علوم پزشكي و كاربردهاي اين رشته در درمان بيماري، گفت و  گويي با دكتر مجيد اسدي متخصص پزشكي هسته‌اي و محقق جوان بوشهري انجام داده است كه مشروح اين گفت و گو پيش روي شماست.


** آقاي دكتر اسدي با تشكر از شما كه در اين گفت‌وگو شركت كرديد، لطفاً بيشتر خودتان را معرفي كنيد.
* دكتر مجيد اسدي متولد 1356 شهرستان جم هستم.
تحصيلات دبستان را در مدرسه شهيد دانيال روستاي ماريچي قلعه كهنه كه اكنون شهر شده و مقطع راهنمايي را در مدرسه فاضل جمي گذراندم و دوره دبيرستان را در مدرسه امام خميني (ره) بوشهر در رشته رياضي فيزيك به پايان رساندم.

در سال 75 بلافاصله پس از اخذ ديپلم وارد رشته پزشكي عمومي شدم. در سال دوم پزشكي، كتاب روزه‌داري پزشكي را تأليف كردم و در سال آخر پزشكي هم كارهاي تحقيقاتي خود را با كمك دكتر نبي‌پور آغاز  كردم.


** تعريف شما از پزشكي هسته‌اي چيست؟
*پزشكي هسته‌اي مثل راديولوژي تمام اندام‌ها را تحت بررسي قرار مي‌دهد. پزشكي هسته‌اي رشته گسترده‌اي است كه از مغز، كليه، قلب و تمام اندام‌هاي بدن تصويربرداري مي‌كند و كار تحقيقاتي بر روي تصاوير انجام مي‌شود. پزشكي هسته‌اي در تمام اندام‌ها به خصوص مغز، ام.س، تشنج، بيماري بعد از تروماها و بعد از ضربه مغزي و در بيماري هاي قلبي و عروقي، بيماري تنگي شريان‌هاي قلب و بيماري‌هاي كليه و بيماري‌هايي از  اين دست كارهاي تحقيقاتي انجام مي‌دهد و در يك تعريف ساده از پزشكي  هسته‌اي مي‌توان گفت عبارت است از استفاده از چشمه‌هاي باز راديواكتيو در عرصه علوم پزشكي شامل تشخيص، درمان و آزمايشگاه كه مواد راديواكتيو كاربرد داشته باشد.


** درخصوص تحقيقات دريايي شما كار خاصي انجام داده‌ايد؟
*در زمينه تحقيقات دريا، اولين مركز بيوتكنولوژي زيست‌دريايي پزشكي خليج فارس كه اولين مركز تحقيقات دريايي در زمينه پزشكي است در دانشگاه علوم پزشكي بوشهر زير نظر دكتر  ايرج نبي‌پور تأسيس شده است و تحقيقات مختلفي در زمينه دريا انجام شده و كارهاي بزرگي صورت گرفته كه در مجلات بسيار معتبر به چاپ رسيده است، مانند استفاده از غضروف كوسه ماهي در پيشگيري و درمان سرطان‌ها به خصوص سرطان‌هاي خوني.


** چه تعداد مقالات علمي و پژوهشي به چاپ رسانده‌ايد؟
*در سال 89 بالغ بر 20 الي 25 مقاله در مجلات بسيار معتبر بين‌المللي به چاپ رسانديم و 2 كتاب طب هسته‌اي در زمينه بيما‌ري‌هاي غدد و بيماري‌هاي قلب و ريه براي اولين بار در كشور تأليف و چاپ كرديم.

مقالاتي هم كه چاپ شده اكثرا جنبه كاربردي  پيدا كرده و 2 مقاله بعد از تأييد مجلات معروف براي بيماران در سراسر كشور انجام شده و بسيار خوب و مقرون ‌به صرفه بوده و با دقت و سرعت بسيار بالايي پاسخگوي بيمار است.


** در خصوص كسب جوايز معتبر و چاپ مقالات در نشريات بين‌المللي توضيح دهيد.
*در سال 2005 در دوران دانشجويي جايزه بين‌المللي گوش و حلق و بيني  آمريكا را كسب كردم، در سال 2006  به عنوان يكي از پژوهشگران برتر از طرف كنفدراسيون جهاني پزشكي هسته‌اي در كره‌جنوبي شناخته شدم، كسب جايزه بين‌المللي در كنگره مغز و اعصاب استراليا به خاطر كارهايي كه در زمينه پزشكي هسته‌اي و مغز انجام داده بودم و در كنگره لندن كه اخيراً برگزار شده 2 مقاله من به عنوان مقاله برتر شناخته شد.

در سال 1385 به عنوان پژوهشگر برتر كشور در علوم باليني شناخته شدم و از طرف رياست جمهوري مورد تقدير قرار گرفتم. در سال 1384 نفر اول دانشكده پزشكي دانشگاه تهران در آموزش  و پژوهش شدم ضمن اينكه داوري، سرداوري و دبيري بسياري از مقالات نشريات بين‌المللي انجام داد‌ه‌ام.


** چند وقت پيش در كنگره‌اي در بيرمنگهام انگلستان شركت كرديد. در اين باره بيشتر توضيح دهيد.
*رشته‌هاي مختلف كنگره‌هاي مختلف دارند و ارزش هر كنگره با ديگر كنگره‌ها به دليل نوع و تعداد شركت‌كنندگان متفاوت است.
در كنگره طب هسته‌اي و تصويربرداري مولكولي كه هر ساله در اروپا برگزار مي‌شود از تمام دنيا شركت مي‌كنند ولي  برگزار كننده اتحاديه اروپا است و فقط در يك كشور اروپايي برگزار مي‌شود. و امسال در بيرمنگهام انگلستان برگزار شد كه به همراه چند نفر  از ديگر همكاران دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور در اين كنگره شركت كرديم.

از مركز تحقيقات طب هسته‌اي دانشگاه علوم پزشكي بوشهر 7 مقاله داشتيم كه دو مورد در بيماري‌هاي قلبي، 2 مورد بيماري استخوان و عفونت، يك مورد بيماري گوارشي، يك مورد مغز و اعصاب و يك مورد در زمينه روش‌هاي تشخيصي نوين در بيماري سل بود كه دو مورد از اين 7 مورد جزو بهترين مقالات شناخته شد و در نامه‌هاي جداگانه‌اي به امضاي رييس پزشكي هسته‌اي اتحاديه اروپا و رييس اتحاديه اروپا و همچنين دبير علمي كميته، اين موضوع به من اعلام شد كه اين افتخاري است براي كشور.


** در خصوص اين دو مقاله توضيح بيشتري بدهيد؟
*اين دو مقاله در مورد روش  نويني در زمينه عفونت بود به خصوص عفونت در بيماران ديابتي كه خيلي شايع است به ويژه پاي ديابتي كه مي‌بايست خيلي سريع تشخيص داده شود و  ببينند مغز استخوان  درگير است يا خير و مهمتر اين است كه بيماري كه  آنتي‌بيوتيك‌تراپي مي‌شود چه روش تشخيصي جديد و با دقت و سرعت بالايي براي وي مفيد است و آنتي‌بيوتيكي كه بيمار مصرف مي‌كند تا چه حد مي‌تواند موثر باشد و نياز هست كه پزشك آن را تغيير بدهد يا خير.

متن كامل اين دو مقاله در مجله بين‌المللي طب هسته‌اي كه يكي از معتبرترين مجلات دنياست به چاپ رسيده است.
اين روش تشخيصي با دقت صددرصد توانست اين كار را انجام بدهد و برتر شدن اين كار به اين دليل است كه اين تست هم ارزان است و هم روش آساني است و بيمار اذيت نمي‌شود و دقت بسيار بالايي دارد.


** آقاي دكتر، در بوشهر بيماري‌هاي قلبي و عروقي، فشارخون و چربي آمار بالايي دارند، براي پيشگيري اين بيماري‌ها چه راه‌كارهايي پيشنهاد مي‌كنيد؟
*در پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي و عروقي چند سطح وجود دارد؛ يكي پيشگيري مقدماتي كه از زمان جنيني شروع مي‌شود كه چه كارهايي انجام شود كه جنين كمتر به اين بيماري‌ها دچار شود مثل رژيم‌هاي خاص مادر. سطح ديگر بعد از تولد است كه فرد هنوز بيمار نشده و بايد كارهايي براي وي انجام داد تا فرد مبتلا نشود كه آن را پيشگيري اوليه مي‌نامند. سطح بعد پيشگيري ثانويه است كه ويژه كساني است كه يك بار دچار بيماري شده و مي‌خواهند اين بيماري تشديد نشده يا دوباره دچار نشوند و سطح آخر پيشگيري ثالثيه است و آن شامل كساني مي‌شود كه به عنوان مثال بر اثر بيماري قلبي عروقي فلج شده و خانه‌نشين شده و به دنبال بازگشت به جامعه هستند.

چند عامل هست كه بيماري قلبي را تشديد مي‌كند يا باعث بيماري قلبي مي‌شود، مثل سيگار با سابقه خانوادگي كه بعضي قابل اصلاح هستند و برخي نيستند. ارثي بودن را زياد نمي‌شود كاري كرد، ولي سيگار و  چاقي راه درمان دارند مثل ورزش كردن و عدم خوردن غذاهاي پرچرب.
بنابراين در بوشهر نوع تغذيه و و ورزش از راه‌هاي جلوگيري از بيماري‌هاي قلبي  و عروقي است.


** چه مشكلاتي در طب هسته‌اي در استان بوشهر وجود دارد؟
*طب هسته‌ا ي نيازمند تجهيزات بسيار پيشرفته‌ است و يكي از اين تجهيزات كه در كشور و به خصوص استان ما جاي آن بسيار  خالي است تصويربرداري مولكولي  (پت اسكن) است.

اگر قرار است يك مولكول فرد سرطاني شود با اين روش مي‌توان آن مولكول را سريع تشخيص داد و قبل از اينكه رشد كند و به اعصاب و عروق اطراف فشار بياورد، مي‌شود با دستگاه پت‌اسكن آن را شناسايي كرد.

50 الي 60 درصد كارهاي دنيا با دستگاه پت‌اسكن انجام مي‌شود ولي متأسفانه در كشور ما اين دستگاه نيست و اميدوارم كه هرچه زودتر وارد شود.