تقلب‌های کشف شده توسط حسابرسان داخلی

[Masoud_MI]

در این مقاله و مقاله‌های آتی قصد داریم مثال‌های متفاوتی را از تقلب و کشف آنها توسط حسابرسان داخلی ارائه کنیم. این مثال‌ها که از فصل نهم کتاب «راهنمایی جهت حسابرسی دادگاهی» نوشته گلدن، اسکالاک و کلایتون (2006) ترجمه شده است شامل تقلب‌های پیچیده توسط متقلبانی است که شغل‌های کلیدی در شرکت‌ها داشته‌اند و نیز انواع دیگری از تقلب‌های معمول که می‌تواند در طول زمان موجب هدر رفتن دارایی‌های شرکت شود.

شاید این نمونه‌ها موثرتر از هر دلیل تئوریک، ارزش تردید حرفه‌ای یا هوشیاری حس ششم را که ظن یک حسابرس داخلی توانا را برمی‌انگیزد یا مشارکتی که نیاز است تیم حسابرسی داخلی با مدیریت ارشد، تیم حسابرسی دادگاهی و سایرین جهت کشف و جلوگیری از انواع جدی‌تری از تقلب داشته باشد، نشان می‌دهد. این چند نمونه همچنین محدودیت‌های عملی پیش روی حسابرسان داخلی در جهان واقعی را نشان می‌دهد. شعارهای زیر که به‌عنوان مقدمه‌ای برای این نمونه‌ها ارائه شده است، نظر دو حسابرس داخلی را نشان می‌دهد که در کشف چند مورد از این نمونه‌ها مشارکت داشته‌اند.

• دروغگویان می‌توانند عدد‌سازی کنند و اعداد می‌توانند دروغ بگویند.

• تمامی حسابرسان داخلی خوب شکاک هستند و دیر متقاعد می‌شوند.

داستان عدم تفکیک وظایف و یک خودرو خیلی شیک:

هنگامی که مدیر مالی یکی از ادارات مرکزی از یک کارخانه دورافتاده بازدید می‌کرد با مشاهده مسوول حساب‌های پرداختنی کارخانه در یک بی‌ام‌دبلیو سری هفت، خودرو متعلق به افرادی که به‌طور میانگین سالانه حداقل 60 هزار دلار درآمد دارند، تصمیم گرفت این موضوع را در آینده پیگیری کند. پس از مشاهده این نشانه و درخواست از واحد حسابرسی داخلی جهت بررسی، این واحد مشاهده کرد که تفکیک وظایف در سیستم حساب‌های پرداختنی به‌طور مناسب صورت نگرفته است، به‌طوری که مسوول حساب‌های پرداختنی قادر به دستکاری همه بخش‌های این سیستم است. به علاوه، شمار خاصی از چک‌ها (اینکه چه تعداد بوده است هنوز مشخص نیست)، به جای ارسال به آدرس‌های معمول فروشندگان به صندوق‌های پستی ارسال شده بود. این شواهد اولیه از تقلب، دلایل کافی جهت دعوت از یک تیم حسابرسی دادگاهی را فراهم کرد.

تیم حسابرسی دادگاهی با کمک حسابرسان داخلی خیلی زود کشف کرد که مسوول حساب‌های پرداختنی، فروشندگان جعلی ساخته و به‌طور مداوم برای آنان چک صادر می‌کند. چک‌ها در صندوق‌های پستی خصوصی قرار می‌گرفتند و او (مسوول حساب‌های پرداختنی) به‌طور دوره‌ای برای برداشت چک‌ها به آنها مراجعه می‌کرد. تیم حسابرسی دادگاهی، اطلاعات فروشندگان را برای 24 ماه گذشته استخراج و کشف کرد که حداقل 90 درصد آنها جعلی هستند. در 24 ماه گذشته مسوول حساب‌های پرداختنی 600 هزار دلار اختلاس کرده بود. تقسیم کار بین گروه حسابرسی داخلی و حسابرسی دادگاهی به شکل سنتی انجام شد. حسابرسان داخلی توانستند بدون اطلاع شخص هدف، تصویر مالی اختلاس را ترسیم کنند، در حالی که تیم حسابرسی دادگاهی وضعیت مالی او را به‌طور کامل کنترل کرد: خانه، ماشین‌ها و موارد متعدد دیگر. تیم حسابرسی دادگاهی، اطلاعاتی را از شبکه و دیسک‌های سخت برداشت و از این اطلاعات جهت تکمیل بررسی‌ها استفاده کرد. تیم حسابرسی دادگاهی با اعتقاد به مجرم بودن مسوول حساب‌های پرداختنی، مصاحبه‌ای به‌منظور گرفتن اعتراف ترتیب داد و بر اساس شواهد محکمی که در اختیار داشت به هدفش رسید. در پایان کار نیز گزارشی که به‌طور مشترک توسط سرپرستان دو گروه (حسابرسی داخلی و حسابرسی دادگاهی) تهیه شده بود به کمیته حسابرسی ارائه شد.

موضوع تمام شد؟ نه هنوز- تیم حسابرسی داخلی کار بیشتری نه فقط در آن کارخانه خاص بلکه در کل شرکت انجام داد. سیستم مالی شرکت که در سطح واحد تجاری گسترده بود قابلیت هماهنگی با یک بسته نرم‌افزاری داشت که تیم را قادر به اجرای یک آزمون تفکیک وظایف برای تمامی افراد شرکت می‌کرد. آیا کارمندان به سطوحی دسترسی دارند که با وظایف‌شان همخوانی نداشته باشد؟ اگر کارمندی اجازه دسترسی ناهمخوان داشت، آیا دلیل موجهی وجود دارد؟ آیا کنترل‌های موجود بازدارنده هستند؟ بر‌اساس این تحلیل، واحد حسابرسی داخلی مشغول به طراحی مجدد الگوی اختیارات و مسوولیت‌ها شد و بسیاری از راه فرار‌ها شامل آن راهی که مسوول حساب‌های پرداختنی از طریق آن تقلب کرده بود را بست.

نویسنده: علیرضا شهریاری - دکترای حسابداری

منبع: دنیای اقتصاد